Çevresel Arkeoloji Araştırma Birimi (EARU)
Ünite, 2009 yılında, arkeolojik alanlardan çıkan hayvan ve bitki kalıntılarının öğretimi ve incelenmesi için bir alan sağlamak amacıyla kurulmuştur. Amacımız, insanların bitkiler ve hayvanlarla olan etkileşimlerini yeniden inşa etmektir. Bitki işleme, hayvan yetiştirme, ticaret ve gıda maddelerinin depolanması, pişirme ve tüketim, insan diyeti gibi konuları da kapsayan bu konu; geçmiş çevre ve iklimle ilgili çok çeşitli konuları, yerleşim düzeni ve mekân kullanımına dair soruları da gündeme getirir . Hayvan/baklagil evcilleştirilmesi, hayvancılık uygulamaları, tarım uygulamaları ve tarım ekonomisi konuları da araştırılmakta olup, bitki ve hayvan dokularının izotopik bileşimi üzerine yapılan son derece ileri düzey araştırmalar da bu soruları aydınlatmaya yardımcı olmaktadır. Ayrıca, ODTÜ’deki diğer laboratuvarlar ve kuruluşlarla eski DNA çalışmaları için işbirlikleri yapılmaktadır.
Zooarkeolojik ve arkeobotanik analizler için karşılaştırmalı koleksiyonlar, kılavuzlar, mikroskoplar, kaliperler, teraziler, kameralar ve diğer standart ekipmanlar mevcuttur.
Lab Koordinatörü
Doç. Dr. Evangelia Pişkin
Yerleşim Arkeolojisi Bölümü, Sosyal Bilimler Enstitüsü, ODTÜ
Devam Eden Proje
“Hitit Kenti Şapinuva’da Koyun ve Keçi Sürülerinin Orijini, Çeşitliliği ve Hareketliliğinin Hitit Tabletleri, İzotop ve Antik DNA Analizleriyle İncelenmesi” TÜBİTAK 221Z040
Bu araştırma, Geç Tunç Çağı Hitit şehri Şapinuva’da kazıdan çıkan koyun ve keçilerin genetik çeşitliliğini, hareketliliğini ve kökenini incelemektedir. Şehir, özellikle MÖ 14. yüzyılda Kral Tuthaliya ve kraliçesi Taduhepa’nın burada ikamet edip devleti yönettiği dönemde, Hitit İmparatorluğu’nun önemli bir dini ve idari merkeziydi. Aynı zamanda aktif bir hayvancılık ve ticaret merkezi olan bu şehir, imparatorluğun her köşesinden hayvanları vergi olarak, savaş ganimeti olarak ve ritüel sunular olarak almaktaydı. Bu süreçlerin ölçeğini ve yönünü, özellikle zooarkeoloji, izotop analizi, antik DNA (aDNA) ve şehirde bulunan Hitit tabletlerinin çevirisi gibi birçok disiplinden elde edilen kanıtları kullanarak açıklamayı amaçlıyoruz.
Geçmiş Projeler ve İş Birlikleri
- “Hitit Kenti Şapinuva Hayvancılığının Disiplinlerarası Yöntemlerle İncelenmesi” (Yürütücü: Doç. Dr. Evangelia Pişkin) TÜBİTAK 117K382
- “Holosen Boyunca Yaşanan İklim Değişikliklerinin Amik Ovası’ndaki Jeolojik ve Arkeolojik İzleri” (Yürütücü: Prof. Dr. Ulaş Avşar) TÜBİTAK 119Y222
- “Manisa’da Bulunan Aigai Antik Kentindeki Kazı Çalışmalarında Ortaya Çıkarılan Koyun ve Keçi Kemiklerinden Antik DNA Elde Edilmesi ve Dizi Analizi ile Tür Ayrımı” (Yürütücü: Doç. Dr. Iraz Akış Akad) TÜBİTAK 3001 118Z530
- “Batı Anadolu Arkeolojisi’nin ‘Kayıp’ Dönemi: MÖ 5600/5500-4500/4000BC” (Yürütücü: Doç. Dr. Özlem Çevik) TÜBİTAK 114K271
- “Güneydoğu Anadolu’da Evcilleştirildiği Bilinen Koyunun, Evcilleştirme Merkezinden Batı Anadolu’ya Doğru Gidiş Yolunda Geçirdiği Evcilleştirme Sürecinin Antik mtDNA Kullanılarak Araştırılması” (Yürütücü: Prof. Dr. İnci Zehra Togan) TÜBİTAK 114Z356
- “Anadoludaki Çeşitli Arkeolojik Kazılardan Çıkarılmış Koyun Örneklerinden Antik DNA (aDNA) İzole Etmek ve aDNA’ya Dayalı mtDNA Haplogrup Tayini Yapmak” (Yürütücü: Prof. Dr. İnci Zehra Togan) TÜBİTAK – 111T464
- “Komana Arkeolojik Araştırma Projesi” (Yürütücü: Prof. Dr. Burcu D. Erciyas) TÜBİTAK – 109K357
- “Yukarı Dicle Vadisi M.Ö. 2. ve 1. Binyıl Sosyo-Ekonomik Yapısının Mikroarkeolojik Metotlar ve Kimyasal Analizlerle Değerlendirilmesi”. (Yürütücü: Prof. Dr. Gülriz Kozbe) TÜBİTAK – 108K122
- “Orta Karadeniz’de Yaylacılık” (Yürütücü: Doç. Dr. Evangelia Pişkin) BAP-07-03-2017-008
- “Orta Karadeniz Arkeozoolojik ve Arkeobotanik Araştırma”(Yürütücü: Doç. Dr. Evangelia Pişkin) BAP-07-03-2014-013
- “İkiztepe Arkeozoolojik ve Arkeobotanik Araştırma” (Yürütücü: Doç. Dr. Evangelia Pişkin) BAP-07-03-2013-020. 2013
- “Oylum Höyük Arkeolojik Kazı Yerinden Çıkartılmış İnsan Diş ve Kemiklerinden mtDNA Ekstraksiyonu, Antik DNA Dizileme ve Buna Bağlı Haplogrup Tayini” (Yürütücü: Prof. Dr. İnci Zehra Togan) BAP-08-11-2014-018
- “Arkeolojik Alanlardan Çıkarılmış Koyun Kemiklerinden Elde Edilen aDNA Kullanılarak Evcil Koyun Evrimini Anlamak” (Yürütücü: Prof. Dr. İnci Zehra Togan) BAP-08-11-2013-027
- “Hayvan Kemiklerinden Antik DNA (aDNA) İzole Etmek için Laboratuvar Kurulması, Komana Arkeolojik Araştırma Projesi Kazılarından Çıkarılmış Koyun Örneklerinden Antik DNA (aDNA) Elde Edilmesi ve aDNAya Dayalı mtDNA Haplogrup Tayini” (Yürütücü: Prof. Dr. İnci Zehra Togan) BAP- 08-11-2011-007
- “Tokat’ta Bizans’dan Osmanlı’ya Kırsal Yerleşimler” (Yürütücü. Dr. Burcu D. Erciyas) BAP-07-03-2015-013
- “Komana Arkeolojik Araştırmaları, Uzaktan Algılama Uygulamaları ve Malzeme Analizi” (Yürütücü: Prof. Dr. Burcu D. Erciyas) BAP-07-03-2012-005
